Zumhnak Cu Rian Ah Langseh
Jeim 2:14-17
Ṭuan Hre Thang
Lunglawmhnak
A tu bantuk a sunglawituk mi zarhpi
ni (Bawipa thawhṭhan ni) ah thawngṭha chim khawhnak caan ṭha ka hmuh tikah kaa
lawmtuk hringhren. Nihin HTBC biakinn ah thawngṭha chimnak in caan ka hman hi a
hramthawk le a donghnak zong a si kho. A sungtuk mi caan a si__Pathian remruat
a si lai, ka zumh. Caan a ka petu pastor thawk in ṭuanvo ngeitu le pumh caan
hmannak chung i aa tel mi nan dihlak cungah lunglawmhnak tampi ka ngei.
Jeim Cakuat kong tawi
Jeim cakuat hi kan rel tikah khuazakip ah a um i a puitling cang mi zumtu mibu sinah kuat mi ca sidawh a si. Phundang cun khuazakip ah aa ṭhek mi Pathian mi vialte sinah kuat mi ca a si. Cakuat ṭialtu hi Baibal thiamsang hna nih an dothlat tikah kan Bawipa Jesuh Khrih i a nau Jeim a si, tiah an ti. Jeim cakuat hi Pathian mi vialte hna sinah kuat mi a si kan ti ko lio ah Judahmi Khrihfa hna ca deuh ah rak ṭial mi si sehlaw a dawh ngai. Zeicatiah cakuat mi hna hi Sinakok ah aa pum mi an si (Jei 2:2). Sinakok (biakinn) cu Jentailmi hna nih an ngeih mi a silo. Sihmanhsehlaw Jesuh Khrih zumhnak ruangah Judahmi he Jentailmi he Sinakok biakinn ah rak i pumh ṭi dawh a si. Cun Jeim cakuat nih a doh mi sualpalhnak pawl hi Judah mi hna ziaza deuh an si fawn. Cu sining cu biachim palhnak te hna (3:2-12; 4:2-11;), midang he pehtlai in ningcanglo nun (3:14; 4:11), chiatserhnak biakam (5:12), ngeihchiah zoh in mi thleidannak (2:1-13), ṭuannak tello zumhnak (2:14-18)…tibantuk kha an si. Cu sining cu Judah mi hna ziaza kan ti ko nain nihin ni Khrihfabu cheukhat chung zongah kan hmuh kan ton lengmang mi ziaza an si ko.
Baibal lei ah
Nihin ah a hlei in thliar le chim ka duh mi cu Jeim nih ṭuannak tello zumhnak a dohnak caah a ṭial mi “zumhnak cu rian ah langseh” ti hi a si (Jei 2:14-17). Zeiruangah Jeim nih zumhnak cu rian ah langseh a ti, tiah cun hruaitu cheukhat nih, “pakhat nih zumhnak a ngei (hi lio ah Sinakok i aa pum mi hruaitu cheukhat hna nih tuahnak in a langhter khawhlo zongah a poi lo zumnak pei ka ngeih ko cu, aa ti mi um dawh an si), a dang pakhat nih tuahnak a ngeih (hruaitu cheukhat hna nih zumhnak ngeilo in biaknak phung le lam an i tlaih ngai, biaknak ruamra aa tleih ngai mi um dawh an si)” tiah an ti. Jeim nih cu sining cu fak pi’n a rak doh, “zeitindah tuahnak um loin mi nih zumhnak a ngeih khawh ning a si ka hmuhsak tuah. Kei nih cun ka zumhnak cu ka tuahnak in kan hmuhsak hna lai,” tiah a ti hna (Jei 2:18).
Nihin ni Khrihfabu cheukhat zongah zumtu mi tampi nih, “tuahsernak in a langh lemlo zongah a poilo, kan zumh ah a za,” tiah a ti i tuahsernak a hnol mi zumtu kan tam ko cang. A taktak ah cun zumhnak le tuahsernak cu ṭhenawk a ṭhalo mi a si. Jesuh Khrih kan zumhnak ruangah kan nun cu aa thlen hrimhrim awk a si. Phundang cun kan zumhnak cu kan tuahsernak (rian) ah a langh hrimhrim awk a si. Baibal thiamsang min thang a si mi John Calvin nih cun, “Khamhnak tiang a phan mi zumhnak cu rian a ṭuan” a ti. Nihin ni zongah zumtu mitam pi nih, Jesuh Khrih kan zumhnak thawngin khamh kan si kan ti lio ah khamhnak tiang a kan phakpi tu kan zumhnak cu ka nun ah rian in a lang maw, ti hi kan ruahawk ah a ṭha ngai ko.
(Voikhat cu ka saya pa sinah ka kal i “saya Pathain rian ah aa pumpe ding ka si” tiah ruahnak ka va hal. A ka leh mi cu “Adam, Pathain rian i naa pumpek tikah Pathian sinin siseh midang sinin thil tumtlang va i ruahchan hlah. An dawtu Pathian dawtnak na hngalh mi ruangah dawtnak in va i pumpe” a ka ti. Pual zong nih “ka u le ka nau hna Pathian nih a kan zaangfahnak a ngan mi ruangah hin, Pathian sinah a nung in pekchanh mi raithawinak bantuk i pe tuah u,” tiah a kan ti cu….)
Khrihfabu Hruaitu le Hringtu Nu le Pa
A hlei in nihin Khrihfabu hruaitu hna nih kan ruah awk a si. Nihin i tlang kan i tar mi le kan rel mi Baibal caang hi Khrihfabu hruaitu le a puitling cang mi hringtu nu le pa hna ca deuh ah a sawh kan ti zongah kan palh tuk lai lo. Zeicatiah Jeim nih cakuat a ṭial hnawhchan cu, Khrihfabu cheukhat chungah hruaitu cheukhat nih zumhnak lawng an i tlaih i zumhnak nih a hrin mi theitlai pakhat hmanh an ngeihlo ti cu fiang tein hmuh khawh a si. Cu theitlai cu Jesuh Khrih ka zumhnak le Amah he a thuk mi pehtlaihnak kan ngeihnak thawng in Thlarau nih a tlai mi theitlai a si (Gal 5:22-23).
An bu chung i a um mi sifak, eiawk ngeilo le hnipuan ngeilo hna cu va kal hnawh in “Pathian nih thluachuahnak in pe ko seh” ti i a herh mi pek lo in kal tak dawh an si. Jeim nih, hnipuan a herh mi le eiawk ka ngeilo mi nan unau hna cu i thawh riangmang i “Pathian nih thluachuah in pe ko hna seh. Lum tein um u law khim tein ei u, ti cu, an herh mi nan pek ṭung hna lo ah cun zeidah a ṭhathnem? Cu bantuk te cu zumhnak zong cu a si ve, tuahnak zeihmanh a chuahter lo ah cun a thi mi thil a si ko” tiah a ti. (Saya Sang Hnin Lian nih kan cokaa a kang, a ti…cu lio ah kan nih nih “Bawipa nih thluahchuahnak in pe hna sehlaw him tein um hram u” kan ti hna lai….)
Nihin ah Khrihfabu hruaitu hna, hnipuan a herh mi le eiawk a ngei lo mi kan u nau hna cu lum te um ulaw khim tein ei u ti i an herh mi pek lo in a um mi kan um sual maw? Khrihfabu chungah michambau le pumtlamtlinglo pazeizah dah an um? Thlarau lei ah ti a hal mi hna le zumhnak lei ah khua a sik i thuam a herh mi chungkhar pa zeizahdah an um? Cu bantuk cun hringtu nu le pa hna kan innpa chak le thlang ah ngakṭah, sifak, hnipuan, ti le rawl a herh mi pazeizah dah an um? Kan bawmhchanh hna awk a si. (Cu sinign cu Jesuh Khrih nih a kan fial mi a si)
Zeiruangah zumhnak ah kan unau harnak a tuar mi kan bawmh khawh hna lo?
Caan tampi zeiruangah zumhnak i kan unau harnak a tuar mi kan bawmh khawh hna lo tiah cun, kan Bawipa Jesuh Khrih he a thuk mi pehtlaihnak kan ngeih lo caah a si. Phundang cun kan Bawipa Jesuh Khrih i a sal ah kan i ser lo caah a si. Jeim nih cun “Pathian le kan Bawipa Jesuh Khrih sal a si mi Jeim…” tiah aa ti. A taktak ah cun Jesuh Khrih sal a si lo mi nih cun Jesuh Khrih cu a zumh zong an zum kho taktak lo. Jesuh Khrih a zum taktak lo mi nih cun Amah he a thuk mi pehtlaihnak zong an ngei kho fawn lo. Jesuh Khrih he a thuk mi pehtlaihnak a ngeilo mi hna cu an nun ah Thlarau thei a tlai lo. Phundang cun an zumhnak cu rian ah a lang kho lo.
Zakia Zumhnak Le Rian
Luka 19:1-10 kan rel tikah ngunkhuai khawl a si mi mirum pa Zakia le Jesuh Khrih an i tonank kong kan hmuh. Zakia cu ngunkhuai khawltu a si i Jesuh Khrih he an i ton hlan ah cun miding, misual, sifak le ngakṭah ruat lo in a mah a rumnak dingah ngunkhuai tam khawh chung tam in a khawl mi a si. Amah a rum cun a za. Sifak mitthli cu a thaithawh le a zaan riah bantuk men a si. Nihin ah Jesuh Khrih he aa tong rihlo mi Zakia nun bantukin a nung mi kan tam lai dah.
Zakia le Jesuh Khrih an vun i tong i hmunkhat i rawl an vun dum tikah Zakia cu lawmhnak in a khat. Zakia nih Jesuh Khrih cu a mah lungtho tein a thawh i, “Bawipa sifak caah ka ngeih mi a cheu ka pek hna lai i, ka hlen mi hna an um ah cun a lat li in ka cham hna lai” a ti. Dr Siang Zi nih, “Zakia kut cu Jesuh Khrih he an i ton hlan ah cun humtu kut a si. Sihmanhsehlaw Zakia cu Jesuh Khrih he an i ton tikah a kut humtu kut cu samhtu kut ah a cang” tiah a ti.
Rev Dr. David Van Bik nih Luke hrilhfiah a ṭial mi chungah cun, Jesuh Khrih dawtnak nih Zakia phaisa bawm a va phak, a ti. Pathian kan hngalhnak le Jesuh Khrih dawtnak kan zumhnak nih kan phaisa bawm a phan kho ve cio maw? Phundang cun kan piantharnak nih kan phaisa bawm a phan maw? Mino hna, Jesuh Khrih cu a ka khamhtu ka Bawipa le ka Pathian a si, tiah kan zumh i tipil kan innak nih kan nun ah thlennak a chuahter ve maw?(Dr. Siang Zing, Thawngṭha Kutken II)
Zumhnak ruangah a thiang mi tipilinnak le Bawipa zaanriah
Tipil Khrihfabu nih Jesuh Khrih kan zumhnak ruangah thianghlim ngai le biapi ngai in kan tuah mi cu zumtu tipilinnak le zumtu Bawipa zaanriah hmannak hi a si. Sihmanhsehlaw cu vialte cu kan thurhnawmh thluahmah cang. A hlei in hringtu nu le pa an zual. Fa le nih tipilinnak hi zei a si hmanh hngal lo in tipil kan in ter hna. Tipilinnak cu, Jesuh cu a ka khamhtu ka Bawipa le ka Pathian a si, tiah a zum mi lawng nih an tuah ding a si. Cu caah cun pei “zumtu tipilinnak” kan ti cu. (Cu lak ah cun va ngeih duh le nupi ngeihduh ruangah tipiling mi kan um rih)
Zumtu tipilinnak cu a thianghlim mi a si caah kan upat awk a si. Nihin Khrihfabu kip nih zumtu tipilinnak kan upat lo ning hi a poi ngai ko. A cheukhat Khrihfabu ah cun Khrihfabu chung zumtu tipil an in hmanh ah Khrihfa upa tling tein an i tel kho ti lo (a taktak ah cun Pathian cungah kan i lawmh i tipilinnak caan hmannak chungah kan i tel awk a si). Nifate kan nunning, kan cawlcangh ning le kan tuah ṭuan mi hna hi kan zumhnak he aa pehtlai peng ti hi kan hngalh awk a si.
Zumhtlaksal
German Pastor pakhat nih a chim mi cu; kan Biakinn ah inn phiak tarnu a um, zaan khat cu mang a manh i a mang cu hitihin a chim, “Pastor pa nizaan ka mang ah vancung ka kai, minauh a si i ka va dir ve. A cheu cu faphal an i put, a cheu faphal cu a ṭha taktak. Cu lio ah kei cu changvut (wheat) kaa put caah ka ning a zak i hnu lei ah ka pil. Cu lio ah ka min cu an hun au ve. Zumhawktlak salṭha thil hmete na tuah mi ah zumhawk na tlak an ka ti ah kaa ṭhang ee” a ti. Caan tlawmpal a rauh ah cu innphiak tarnu cu a thi, a ti.
Biadonghnak
Kan
Bawipa Jesuh Khrih kan zumhnak ruang i a chuak mi tuah ṭuannak cu hi vawlei in
ser mi kan pum vawlei i a kir ṭhan hnu pinlei zongah man a ngei mi a si.
Zumhnak cu rian ah a lak hrimhrim awk a si. Zumhnak hi rian ah langseh kan ti
tikah hin Jesuh Khrih kan zumh a herh, Jesuh Khrih a sal ah kan i can a herh, Jesuh
Khrih he a thuk mi pehtlaihnak kan ngeih a herh, cu hnu cun Pathian Thlarau nih
kan nun ah thei a tlai lai i cu theitlai cu kan minung hawi nih an the tikah Pathian
an thangṭhat lai.
Note: 28 June 2020, HTBC Zarhpi zingpumh ah ka chim mi thawngṭha a si.
Comments
Post a Comment