KHUARUAHNAK
NIH A KHALH MI MINUNG
Biahmaiṭhi
Minung kan nunnak ah a biapi ngai mi cu pumpak
khuaruahnak hi a si. Minung kan khuaruahnak nih kan nun cu (tuu khal nih tuu a
khalh bantuk in) a khalh. Cu kan khuaruahnak nih kan nunnak cu a sersiam khawh
i a hrawh khawh fawn. Kan khuaruahnak nih a tuaktan dih hnu ah kan thinlung nih
a ṭhencheu. Kan thinlung nih a ṭhencheu dih hnu cun a leng kan nunnak,
cawlcanghnak ah a lang colh. Cu caah minung khuaruahnak hi zeitluk in dah a
biapi mi a si, ti hi kan i fiang cang lai dah. Khuaruahnak a biapit ning le a ṭha
mi khuaruahnak nih chungkhar, Khrihfabu, khua le ram a sersiam ning hi ruahlo
awk a ṭhalo. Nihin ah nang tah a ṭha mi khuaruahnak a ngeimi na si maw?
A
Dam Mi Pumpak Khuaruahnak
Minung hi kan khuaruahnak nih a kan khalh ti usihlaw__ka
palh lai lo dah. Caan tampi cu khuaruahnak nak in lungput hi biapi ah kan chiah
deuh. Sihmanhsehlaw lungput nak in a biapi deuh mi cu khuaruahnak hi a si.
Minung hi zeicadah kan thinlung (lungput) a damlo tiah cun kan khuaruahnak a
rak dam hmasa lo caah a si ko. Cu he pehtlai in kan i fian khawhnak dingah,
“nihin rian kan ṭuan lai ah, zahan zaan in ‘thaizing cu rianṭuan ding kan si’
ti kha na ruat cia cang. Zahan i kan khuaruahnak nih a thlehboh mi cungah nihin
i rian kan ṭuan hi a si.” Cu caah kan khuaruahnak nih midang cungah ṭhatlonak
lawng te a ruah ah cun kan kaa in a chuak mi kan biafang hna zong hi a ṭhatlo
mi lawng te an si ko lai.
Miṭhalo, tiah kan ti tawn mi hna khi mi ṭhalo silo in miṭha
an si ko. Pathian nih minung a kan ser ah hin ser hnawh chan ngei le a ṭha mi
lawngte ah a kan ser. A ruang cu, Pathian cu a ṭha tuk mi a si caah a si.
Zeicadah miṭhalo timi biafang hi a um kun? Miṭhalo kan ti mi hna an ṭhatlonak
hrampi cu an khuaruahnak a damlo le an khuaruahnak a ṭhatlo caah a si. Minung
kan khuaruahnak nih hin a kan khalh ko. Miṭha kan ti mi hna zong khi nifatin an
nunnak ah an khuaruahnak a dam ca le an khuaruahnak a ṭhat caah a si ko. Cun na
nupi/va cung i na khuaruahnak a damlo ah cun na nupi/va caah nusal ṭha/pasal ṭha
na si kho hnga lo. Cu caah na fanu/pa, na innpa, na sahlawh rualchan, na khua
le na ram cungah a dam mi le a ṭha mi khuaruahnak a ngei ding na si cu a
biapituk ko.
Vawlei
Thlengtu A Dam Mi Khuaruahnak
A dam mi khuaruahnak nih vawleipi a thlen khawh, tihi a
dik mi a si. Vawlei tuanbia kan cuanh tikah a khuaruahnak a damlo mi hna nun cu
a rocar i an tuanbia a chia ko. Sihmansehlaw a khuaruahnak a dam mi hna nun cu
vawlei caah an thlum-al chin lengmang. Cu caah kan khuaruahnak cu kan nunnak
tuanbia ṭialtu cafung le cahang bantuk a si. Phundang cun khuaruah kan i palh i
kan khuaruahnak a damlo ah cun kan nunnak tuanbia a chia thluahmah cang tinak a
si hnga. Nihin ah na khuaruahnak cu na chungkhar, na Khrihfabu, na vawlei, na khua
le na ram thlennak caah a herhtuk mi hriamnam a si.
Vawleipi tuanbia a thlengtu, a voi 16th nak
American president Abraham Lincoln le Khrihfabu hmete i Pastor a ṭuan mi Martin
Luter King Jr hna i an nunnak zoh tikah an khuaruahnak cu mah ca nak in midang
caah an ruat kho deuh. Cu bantuk khuaruahnak cu a dam mi khuaruahnak kan ti mi
cu a si ko. 1861-65 kum ah Abraham Lincoln nih cuar dan ruangah nannehnak le
sal zuatnak phung cu a nunnak hrimhrim in a hrawh. Cu sal zuatnak phung hrawh
dingah nunnak thap a ngamhnak a ruang cu a khuaruahnak a dam ruang le a
khuaruahnak a ṭhawn caah a si. Abraham Lincoln nih sal zuatnak phung cu a
hrawh, a thlen dih nain mizapi ruahnak ah a caam mi sal zuatnak phung le
thleidannak cu a hrawk kho taktak lo. Cu caah 1955 kum a hun phak tikah Civil
Rights Movement timi cawlcanghnak a chuak i hruaitu ah Martin Luter
King Jr a si. Civil Rights Movement a
chuahnak a ruang cu curnak le cuar-raang kar i thleidannak ruangah a si. Cu
thleidannak cu cuar-raang hna khuaruahnak ah cuarnak hna an niam deuh ti mi ruahnak
a um caah a si. Martin Luter King Jr nih, “thleidannak
cu a siawk a si lo, pakhat le pakhat kan i dawt awk a si. Nikhat khat ah cun
cuarnak nu le cuar-raang nu hmunkhat ah rawl an dum ṭi lai,” tiah a khuaruahnak
ruangah a chuak mi bia cu mizapi sinah a phuan. Cu ruangah cun a nunnak a sung
phah. Sihmanhsehlaw a khuaruahnak ruangah a chuak mi bia hna nih mitampi
khuaruahnak a thlen. Nihin ah cun American cu cuardan ruangah thleidannak
vialte a lotlau cikcek kan ti khawh. Cu vialte sining kan bihnak in kan
hmuhkhawh mi cu a dam mi khuaruahnak a ngei ding kan si hi a si.
Baibal chung i Samaria miṭhapa nun hi kan zoh tikah, a
dam mi khuaruahnak a ngei mi le mi dang sinah cawlcanghnak in a langh ter tu pa
a si. Damiah nih an valh mipa cungah Tlangbawi, Levi pa le Samaria miṭhapa nih
an khuaruah ning aa dannak kha Martin Luter King Jr nih hitin a chim, “Tlangbawi
le Levi pa nih cun an velh mipa an hmuh tikah hitihin khua an ruat¬¬, hipa hi
kan bawmh ah cun kan cungah zeidah a tlung lai? an ti. Sihmanhsehlaw Samaria
mitthapa nih a ruahmi cu, Hipa hi ka bawmh lo ah cun a cungah zei harnak dah a
tlung chinchin lai? ti hi a si.” Cu bantuk a dam mi khuaruahnak nun in a chuak
mi tuahsernak nih cun innchungkhar, Khrihfabu le zatlang cawlcangnak a damter. Nihin
ah Tlangbawi bantuk a si mi mi cheukhat uk tu le hruaitu kan tampi lai dah. Tlangbawi
bantuk in mitampi va hruai len le min va langh ngai ṭung i sifak santlailo le
harnak a tong mi hna caah thil ṭha ruah khawh lo (a dam mi khuaruahnak ngeih
khawh lo) hna hi kan i zohfel ṭhan a herh. Cu ṭhiam, Levi pa bantuk in__nihin
ah a cheukhat Khrihfa upa rian le rum ngai in khuasa mi hna nih Khrihfabu chung
sifak santlailo kan phil thluahmah cang hna. Cu bantuk sifak santlailo hna cu
biaruah awk hman ah kan ruat ti hna lo. A ruang cu a dam mi khuaruahnak kan
ngeilo caah a si ko.
Biadonghnak
Nihin ah nangtah zeidah naa thim lai? A dam mi
khuaruahnak maw, a damlo mi khuaruahnak dah. A dam mi khuaruahnak nih cun na
nunnak hrim kha a sersiam hmaisa lai. Cu hnu cun na chungkhar, na Khrihfabu le
na umnak zatlangbu pi kha a sersiam lai. A damlo mi khuaruahnak naa thim sual
ah cun zeizong te hi na nun ah a dong dih ko lai. Cu caah minung hi kan khuaruahnak
nih a kan khalh caah a dam mi khuaruahnak a ngei mi kan si i kan umnak vawlei
pi a sersiamtu kan sinak lai, hi capar hin kan sawm.
(Hi capar hin Thlarau hnukthlum a ka dinhtu Pastor Hrang Lian Thang upatnak ka pek)
Comments
Post a Comment